من اقتصاد خوانده ام، از فلسفه نپرسید...!!

به نظرم یکی از موضوعاتی که به طور عام، دانشجویان علوم اجتماعی و به طور خاص، دانشجویان رشته اقتصاد از آن غافل هستند رابطه فلسفه و سیاست گذاری است، موضوع عدالت و کارایی یکی از مهم ترین مباحث اقتصاد است که مبانی فلسفی در آن اهمیت بسیار زیادی پیدا می کند؛ زیرا خیلی مهم است که ما عدالت را چه چیزی تعریف کنیم و قائل به کدام رویکرد فلسفی باشیم، رویکرد " مطلق گرایی" ایمانوئل کانت؟ یا "فایده گرایی" جرمی بنتام؟ و یا رویکردی دیگر؟ هرکدام از این رویکردها سیاست های متفاوتی را ارائه میکند مایکل سندل استاد دانشگاه هاروارد در این رابطه مثال جالبی دارد او می گوید فرض کنید شما بر سر دوراهی یک خط ریل قطار قرار دارید که در آنجا مسیر قطار به دو خط جدا تقسیم می شود حال فرض کنید روی یکی از این خطوط چهار کودک مشغول بازی هستند و روی مسیر دیگر تنها یک کودک مشغول بازی است و قطاری با سرعت بالا در حال عبور از مسیری است که چهار کودک مشغول بازی هستند و فرض کنید شما این امکان را دارید تا مسیر حرکت قطار را تغییر دهید آیا شما حاضرین تا سوزن ریل را دستکاری کنید و مسیر آن را به سمتی که یک کودک را به کشتن می دهد تغییر دهید؟

آیا ما علمی قضاوت می کنیم؟؟

در مباحث اقتصادی، سیاسی و اجتماعی در جاهای مختلف این جمله­­ ها را بارها دیده­ ام و یا شنیده­ ام که افراد می­ گویند:  "ارزشی" قضاوت نکن… "ایدئولوژیک" بحث نکن... "علمی" صحبت کن، احتمالا شما هم جملاتی مشابه اینها را شنیده اید.                     

 شاید برای شما پیش آمده، وقتی که در رابطه با یک نظریه در علوم انسانی( از حقوق و اقتصاد گرفته تا انسان شناسی، علوم سیاسی و...) با فردی به گفت و گو می نشینید، مدام سعی دارید استدلال کنید و نشان دهید که از قضاوت های ارزشی به دور هستید؛ اما تردید نکنید که اکثر صحبت های به ظاهر علمی که بین شما و طرف مقابل­ رد و بدل می شود برخواسته از ذهنیت آغشته به ایدئولوژی شما است بدون آنکه متوجه آن باشید!! هرچند شما ظاهرا به قول خودتان دلیل علمی، عقلی و منطقی( یا هر اسمی که می خواهید رویش بگذارید) می آورید، غافل از اینکه معمولا ما در چارچوبی که ذهن ما از قبل در آن محدود شده است به دنبال دلیل و منطق می گردیم بدون اینکه خودمان متوجه شویم؛ در واقع خیلی اوقات ما قاعده ایی را از قبل پذیرفته ایم، بعدها که این قاعده توسط فردی زیر سوال می رود ما صرفا به دنبال آوردن دلیل برای اثبات آن قاعده هستیم و نه اینکه بخواهیم بی طرفانه از صفر به مطالعه آن بپردازیم( تعداد بسیار معدودی از افراد زحمت مطالعه و تحقیق بیشتر را به خود می دهند)

سیگنال های فارغ التحصیلان دانشگاهی به بازار کار

“Signaling” یا "علامت دهی" یکی از موضوعات جدید و جذابی است که در نظریه بازیها و بعضا در اقتصاد خرد مطرح می شود، و به یک ابزار تحلیل برای اقتصاددانان تبدیل شده است که بر مبنای آن می توانند رفتار کنش گران  اقتصادی را تحلیل نمایند.

مدل های signaling همواره سعی دارد هرکدام از عوامل اقتصادی را به طریقی از بقیه متمایز کند تا رتبه بندی آنها بر مبنای توانمندی راحت تر صورت گیرد؛ به عنوان مثال فرض کنید یک شرکت تولیدی سعی بر استخدام افرادی توانمند دارد و از آنجائیکه برای مدرک دانشگاهی اعتبار قائل است،  بنابراین مدرک تحصیلی و دانشگاه محل تحصیل را به عنوان  یک   سیگنال از توانمندی فارغ التحصیلان در نظر می گیرد؛ در نتیجه اولویت اول آن، استخدام فارغ التحصیلان دانشگاه های برتر و افراد با مدارج بالاتر( با فرض اینکه افراد با تحصیلات بالاتر، دستمزدهای بسیار بالا تقاضا نکنند) خواهد بود.

انتخاب های بیشتر و مطلوبیت کمتر!!

شاید تا حالا برای شما هم پیش آمده که هنگام خرید یک وسیله و یا حتی در یک خرید ساده برای منزل، بعضی وقت ها بین چند گزینه مردد بمانید به گونه ای که انتخاب یکی از آنها بسیار دشوار شود، من دو روز پیش برای خرید یک کوله به بورس کیف فروشی مراجعه کردم و در آنجا با تعداد زیادی کوله که هرکدامشان مزیت های خاص خودش را داشت مواجه شدم و در انتخاب بین انبوهی از گزینه ها تردید داشتم و این خودش عملا قدرت انتخاب را از من سلب می کرد؛ چرا که هیچکدامشان تمامی مزیت ها را که با میزان تمایل به پرداخت و قدرت خرید من نیز تطابق داشته باشد دارا نبود، یکی ضربه گیر خوبی برای لپ تاپ داشت، دیگری دو جای مجزا برای وسایل عمومی و الکترونیکی، یکی دیگر طرح دوخت و ظاهر خوبی و دیگری

مسئله آب به روایت تاریخ

در عکس بالا مسیر طولانی تبریز تا زاهدان و سپس گناباد نشان داده شده اگر به شما بگویند شما باید کل این مسیر را پیاده بروید چه حالی به شما دست می دهد؟

حال اگر بگویند شما باید این مسیر را نه تنها پیاده؛ بلکه در حالت نشسته گام بردارید، یعنی بنشینید و سپس در همین حالت شروع به حرکت کنید و با این وضعیت کل مسیر بالا را طی کنید؛ آنگاه چه فکر می کنید؟ !!در این صورت احتمالا با خودتان می گوئید دیوانه است کسی که بخواهد چنین کاری را انجام دهد.

کنکوری ها بخوانند( رتبه و درصدهای داوطلبان کنکور 1394)

 

 سلام و خسته نباشید به همه دوستان کنکوری 

 معمولا یکی از سوالاتی که بچه های کنکوری دارند، این است که با چه درصدهایی می توانند رتبه خوبی کسب کنند؟ یک روز به تعداد زیادی از دوستانم که کنکور ارشد را گذرانده اند پیام دادم و درصد و رتبه آنها را پرسیدم و در اینجا مجموعه ایی از این اطلاعات آورده شده، امیدوارم برای دوستان کنکوری مفید باشد. اما چندتا نکته:

1- این درصدها و رتبه ها مربوط به کنکوری های سال 1394 است؛ البته معمولا متوسط درصدهای بچه ها در سال های مختلف خیلی تفاوت ندارد به ویژه که سوالات در چهار_پنج سال گذشته روال مشخص و تقریبا یکسانی به خودش گرفته.

2- در اینجا معدل و دانشگاه مقطع کارشناسی افراد که در رتبه آنها موثر است ذکر نشده؛ البته بعضی ها را سراغ دارم که با معدل کمتر از 15 جزء پنج نفر اول کنکور شدند، بنابراین حتی اگر معدل شما پائین است به هیچ وجه ناامید نشوید.

3- سال 94 اقتصاد کلان درس تراز بیار کنکور بود. از درصدها هم مشخصه.

4- سعی کردم طیفی از رتبه ها و درصدها را بیاورم تا به درک صحیحی از رتبه بندی برسید.

خنده هایی که باعث شد بیژن ترک تحصیل کند

معلم: چرا بام خانه های شمال ایران را شیب دار می سازند؟ بیژن که استرس تمام وجودش را فرا گرفته بود لحظه ایی بی توجه به سوال معلم شروع به صحبت کردن نمود او سعی داشت کلماتی را بر زبان بیاورد اما استرس در حضور معلم قرار گرفتن و نگاه هم کلاسی ها این اجازه را به او نمیداد و جملاتش گسسته و بی ربط به هم بود. دست هایش را به هم می پیچید، زبانش را دور لب های خشک شده اش می چرخاند و هم زمان به سوال معلم فکر میکرد اما نمی دانست و یا نمی توانست به سوال معلم پاسخ دهد.

این خلاصه کلیپی بود که بین مردم دست به دست می شد و هرکس با دیدنش می خندید و برای دوستانش ارسال می نمود اما هیچ وقت کسی به این فکر نمی کرد که تکثیر آن ممکن است به قیمت ترک تحصیل بیژن تمام شود. معلم بیژن در گفتگویی با ایسنا گفته بود بیژن دانش آموزی باهوش و شاگرد اول کلاس بود و او در بیان مطالب به صورت شفاهی، کمی ضعف داشت اما همان مفاهیم را، تمام و کامل می توانست روی برگه بیاورد. اما این معلم فکرش را هم نمی کرد که روزی با پخش کلیپی که از دانش آموزش تهیه کرده بود باعث فراری شدن شاگرد اول کلاس از مدرسه شود. بیژن می گوید هرکدام از دوستان و اطرافیان وقتی من را در خیابان می دیدند به من می خندیدند و دیگر روی رفتن به مدرسه را نداشتم از این رو مجبور به ترک تحصیل شدم.

اقتصاد رفتاری، نگاهی دقیق تر به پدیده ها

سیاست های اقتصادی، به طور مستقیم و یا غیر مستقیم بر رفتار مردم موثراند و مردم در مقابل سیاست های مختلف، رفتارهای متفاوتی از خود نشان می دهند. اما نکته اینجاست که بعضی اوقات به دلیل عدم شناخت کافی از جامعه و رفتار مردم، سیاست هایی اجرا می شود که نه تنها ما را به هدف مورد نظر نزدیک نمی کند بلکه نتیجه عکسمی دهد.

اقتصاد رفتاری( behavioral economics) شاخه ایی از علم اقتصاد است که سعی دارد رفتار انسان را دقیق تر بررسی نماید تا بهترین سیاست ها را بتوان پیشنهاد داد. احتمالا چیزهایی در مورد اثر کبرا( cobra effect) شنیده اید گفته می شود وقتی که هند مستعمره انگلستان بود در یکی از شهرهای هند تعداد مارهای کبرا رو به افزایش بود و از آنجائیکه دولت انگلستان به تنهایی قادر به ریشه کن کردن آنها نبود، تصمیم گرفت تا ازمردم نیز برای رفع این معضل کمک بگیرد بدین منظور دولت برای هر مار کشته شده ایی که تحویل داده می شد جایزه ایی را تعیین نمود، در ابتدا تعداد مارهای زیادی توسط مردم تحویل داده شد و انتظار می رفت که شهر به کلی از مارهای کبرا پاک سازی شود اما بعد از مدتی نه تنها تعداد مارها کاهش نیافت بلکه بر تعداد مارهایی که از جانب مردم تحویل داده می شد افزوده شد احتمالا حدس می زنید که چه اتفاقی افتاده است، بله مردم خود مارهای کبرا پرورش می دادند و به تعبیری مزرعه های مار کبرا در حال رونق بود، زیرا نفع حاصل از فروش آنها بسیار بیشتر از هزینه تولیدشان بود.